Pol(s)ka na macierzyńskim. Nad Wisłą lepiej niż w USA

W styczniu 2024 r. zasiłek macierzyński pobierało w Polsce 222,8 tys. osób, a liczba dni zasiłkowych wyniosła w sumie 6,526 mln (dane ZUS). W porównaniu do innych państw, nasz kraj oferuje hojne, bo 100 proc. płatne urlopy macierzyńskie, wynika z analiz Grupy Progres. Nieco gorzej wypadamy, jeśli chodzi o ich długość, ale i tak wyprzedzamy m.in. Stany Zjednoczone, Francję i Niemcy. Na horyzoncie kolejne zmiany. Ministerstwo Rodziny planuje nowe rozwiązania dla rodziców wcześniaków – nad Wisłą przed terminem na świat przychodzi rocznie ponad 20 tys. dzieci.

• Według danych ZUS, z urlopu macierzyńskiego w Polsce w pierwszym kwartale tego roku skorzystało w sumie 393 tys. kobiet, a liczba dni zasiłkowych za okres od stycznia do marca 2024 r. wyniosła przeszło 19,695 mln.
• Wysokość płatności za urlop macierzyński znacznie różni się w poszczególnych państwach. Jak wynika z analiz Grupy Progres, nasz kraj wyprzedzają m.in. państwa skandynawskie, ale w tyle zostawiamy np. zachodnią Europę.
• Długość ustawowego płatnego urlopu macierzyńskiego różni się znacznie w zależności od kraju. W Norwegii wynosi on 54 tygodnie, w Wielkiej Brytanii 39 tygodni, a Szwecja, Singapur i Korea Południowa oferują po 12 tygodni.
• Stany Zjednoczone, znane z restrykcyjnego podejścia do praw pracowniczych, nie oferują ustawowego płatnego urlopu macierzyńskiego ani ojcowskiego. Amerykańscy pracownicy mogą skorzystać jedynie z 12 tygodni bezpłatnego urlopu.
• Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej planuje nowe przepisy, które mogą wejść w życie w 2025 r. i mają na celu wsparcie rodziców wcześniaków.

Polska zapewnia młodym matkom 20 tygodni płatnego urlopu macierzyńskiego. Chociaż czas trwania tego urlopu jest krótszy niż w Norwegii czy Wielkiej Brytanii, to nasz kraj wyróżnia się wysokością zasiłku wypłacanego za ten czas. Młode matki otrzymują 100% swojego wynagrodzenia przez cały okres urlopu, co stawia Polskę na czołowej pozycji w zakresie finansowego wsparcia.

Długość urlopów macierzyńskich na świecie

Długość ustawowego płatnego urlopu macierzyńskiego różni się znacznie w zależności od kraju. W Norwegii wynosi on 54 tygodnie, w Wielkiej Brytanii 39 tygodni, a w Indiach oraz Nowej Zelandii po 26 tygodni. We Włoszech jest to 21 tygodni, w Australii i Polsce po 20 tygodni, a w Danii 18 tygodni. Republika Południowej Afryki oferuje 17 tygodni, Francja, Hiszpania i Holandia po 16 tygodni, Kanada 15 tygodni, Niemcy, Japonia i Szwajcaria po 14 tygodni, a Szwecja, Singapur i Korea Południowa po 12 tygodni.

– Ocena krajów pod kątem długości urlopu macierzyńskiego jest złożona i skłania do odpowiedzi na pytanie, czy w Polsce urlop macierzyński powinien być dłuższy. To kwestia, którą należy rozważyć z różnych perspektyw. Część mam z pewnością potrzebowałaby takiej zmiany, ale jest też grupa, która decyduje się nie wykorzystać pełnego urlopu macierzyńskiego i wraca do pracy szybciej, niż to byłoby wskazane. Niestety do podjęcia decyzji o wcześniejszym powrocie do pracy skłaniają je czynniki takie jak presja finansowa, brak odpowiedniego wsparcia ze strony pracodawcy czy też obawy o karierę zawodową – mówi Magda Dąbrowska, wiceprezeska Grupy Progres.

Macierzyński w Polsce na bogato?

Wysokość płatności za urlop macierzyński znacznie różni się w poszczególnych państwach. Jak wynika z analiz Grupy Progres, nasz kraj wyprzedzają m.in. państwa skandynawskie, ale w tyle zostawiamy np. zachodnią Europę. W Norwegii mamy mogą liczyć na 96% wynagrodzenia przez 54 tygodnie lub 100% przez 44 tygodnie. W Wielkiej Brytanii przez pierwsze sześć tygodni otrzymują 90% swojego wynagrodzenia, a przez kolejne 33 tygodnie stałą kwotę wynoszącą około 151,20 GBP tygodniowo lub 90% wynagrodzenia, jeśli jest ono niższe. W Indiach matki otrzymują 100% wynagrodzenia przez 26 tygodni, podobnie jak w Nowej Zelandii, gdzie limit wynosi 600 NZD tygodniowo.

We Włoszech matki dostają 80% wynagrodzenia przez 21 tygodni, a w Australii około 740 AUD tygodniowo przez 18 tygodni. W Danii płatność wynosi 100% przez 18 tygodni, podczas gdy w Republice Południowej Afryki jest to do 60% przez 17 tygodni. Francja, Hiszpania i Holandia oferują 100% wynagrodzenia przez 16 tygodni, a Kanada do 55% przez 15 tygodni.

W Niemczech matki otrzymują 100% wynagrodzenia przez 14 tygodni, w Japonii 67%, a w Szwajcarii 80%. Szwedzkie matki dostają 80% wynagrodzenia przez 12 tygodni, podobnie jak w Singapurze i Korei Południowej, gdzie płatność wynosi 100%.

Amerykański sen nie dla mam

Stany Zjednoczone, znane z restrykcyjnego podejścia do praw pracowniczych, nie oferują ustawowego płatnego urlopu macierzyńskiego ani ojcowskiego. Amerykańscy pracownicy mogą skorzystać jedynie z 12 tygodni bezpłatnego urlopu, jednak niektóre stany, firmy i organizacje oferują własne programy płatnych urlopów rodzicielskich, co wprowadza pewne nierówności. Jest to szczególnie ważne, biorąc pod uwagę, że opieka nad nowonarodzonymi lub chorymi dziećmi może być wymagająca i czasochłonna.

– Brak ustawowych świadczeń urlopowych stawia Amerykanów w trudnej sytuacji, szczególnie w kontekście potrzeby zarabiania pieniędzy na utrzymanie rodziny, co często wymusza szybki powrót do pracy po porodzie. Dlatego coraz częściej podejmowane są działania na szczeblu stanowym i korporacyjnym, aby zaoferować rodzicom bardziej elastyczne i opłacalne opcje urlopowe. Jednakże, pomimo tych inicjatyw, kwestia opieki rodzicielskiej w Stanach Zjednoczonych nadal pozostaje tematem dyskusji i walki o ustawowe uprawnienia dla pracowników – mówi Magda Dąbrowska, wiceprezeska Grupy Progres. – W Polsce, z której w tym przypadku USA powinno brać przykład, pracodawcy wspierają mamy w różny sposób – oferują różnego rodzaju wsparcie finansowe, wyprawki czy benefity, ale też dni wolne np. dodatkowy urlop na dziecko po wykorzystaniu regularnej puli czy czas wolny od obowiązków zawodowych w międzynarodowym dniu rodziny – dodaje Magda Dąbrowska.

400 tys. mam i nowe rozwiązania dla rodziców wcześniaków

Według danych ZUS, z urlopu macierzyńskiego w Polsce w pierwszym kwartale tego roku skorzystało w sumie 393 tys. kobiet, a liczba dni zasiłkowych za okres od stycznia do marca 2024 r. wyniosła przeszło 19,695 mln. To świadczy o istotności tych świadczeń i potrzebie wprowadzania kolejnych zmian dla młodych rodzin, których nad Wisłą nie brakuje.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej planuje nowe przepisy, które mogą wejść w życie w 2025 r. i mają na celu wsparcie rodziców wcześniaków. Projekt zakłada wydłużenie urlopu macierzyńskiego dla rodziców dzieci urodzonych przedwcześnie, co pozwoli im na dłuższy czas opieki i rehabilitacji noworodka. Rząd chce, by obowiązywał mechanizm "tydzień za tydzień" - tydzień wydłużonej hospitalizacji, tydzień wydłużonego urlopu macierzyńskiego, aż do 8 tygodni ekstra. To krok w stronę bardziej elastycznego i empatycznego podejścia do potrzeb rodzin wcześniaków. Każdego roku w Polsce przed terminem na świat przychodzi ponad 20 tys. dzieci.