Niewidoczna niepełnosprawność dotyka kilka milionów Polaków (kampania)

W Polsce mieszka nawet 7 mln osób z niepełnosprawnościami. Znaczna większość to ludzie doświadczający niepełnosprawności, których nie widać. Często spotykają się oni z niezrozumieniem innych, gdy np. nie ustępują miejsca w autobusie osobie starszej, proszą o przepuszczenie w kolejce lub o pomoc, z której korzystają. 27 lutego 2023 r. rozpoczęła się kampania „(Nie)widzialni”. Jej celem jest poprawa świadomości społecznej nt. niewidocznych niepełnosprawności oraz ułatwienie – osobom, które jej doświadczają – codziennego funkcjonowania m.in. w pracy czy w miejscach publicznych. Do akcji dołączyło już kilkudziesięciu partnerów z całej Polski, ich liczba wciąż rośnie. 

Niewidoczna niepełnosprawność nie wiąże się z używaniem wózka czy białej laski. Może być spowodowana np. chorobą (np. stwardnienie rozsiane, cukrzyca), zaburzeniami neurorozwojowymi (np. autyzm), przebiegiem leczenia (np. leczenie onkologiczne), wypadkami (np. proteza nogi, niewidoczna pod ubraniem).  Jest trudna do zauważenia, ale często wpływa znacząco na życie osób, które jej doświadczają. Co więcej, dotyka ona wielu Polaków.

Według danych NFZ w naszym kraju na cukrzycę choruje 3 mln osób, stwardnienie rozsiane zdiagnozowane jest u ok. 50 tys. ludzi, tyle samo ma stwierdzoną hemofilię, z niewydolnością serca żyje ok, 1,3 mln osób, a z chorobą nowotworową ponad 1 mln. Z migreną, która niejednokrotnie uniemożliwia normalne funkcjonowanie, zmaga się nawet 8 mln mieszkańców naszego kraju. To tylko kilka z wielu chorób powodujących niewidoczne niepełnosprawności. Co więcej, z Testu Zdrowia "Pomyśl o sobie – sprawdzamy zdrowie Polaków w pandemii" (2021 r.) wynika, że aż 42,3 proc. ankietowanych deklarowało obecność długotrwałych problemów zdrowotnych lub chorób przewlekłych, niejednorodnie oznaczają one niepełnosprawność, której na pierwszy rzut oka nie widać.

„(Nie)widzialni”

„(Nie)widzialni” to projekt realizowany przez Fundację StwardnienieRozsiane.Info pod Patronatem Honorowym m.in. Rzecznika Praw Obywatelskich, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia i Marszałka Województwa Pomorskiego. Jest wynikiem konsultacji Fundacji StwardnienieRozsiane.Info – organizatora kampanii – z ekspertami i środowiskami pacjentkami oraz licznych rozmów z wieloma osobami doświadczającymi niewidocznej niepełnosprawności. Dołączyło do niego już kilkudziesięciu partnerów z Warszawy, Łódź, Gdańska, Gdyni, Sopotu, Katowic, Torunia, Lublina, Rzeszowa, Bytomia, Olsztyna, Szczecina, Sosnowca czy Białegostoku.

Cel „(Nie)widzialnych” to budowa świadomości społecznej nt. niewidocznej niepełnosprawności oraz wsparcie osób, które jej doświadczają. Mimo przeszkód, które stawia przed nimi gorszy stan zdrowia, starają się one żyć aktywnie, pracować, realizować codzienne obowiązki zawodowe i prywatne. Nie zawsze jednak są w stanie to robić bez wysiłku, bo bywają dni, gdy czują się gorzej. Wtedy też, np. kiedy korzystają z komunikacji miejskiej, słyszą: „Taki młody, a starszemu człowiekowi miejsca nie ustąpi”. A przecież nieustąpienie miejsca w autobusie czy skorzystanie z usługi poza kolejką nie musi być dowodem braku dobrego wychowania, tylko poważnych problemów ze zdrowiem. Tak samo, jak chwiejny krok osoby wysiadającej z samochodu nie zawsze jest efektem wypitego alkoholu, a gorsze wyniki w pracy czy niewywiązywanie się z obowiązków nie oznaczają braku zaangażowania.

– Kampania „(Nie)widzialni” wychodzi naprzeciw tym problemom. Projekt, który właśnie wystartował w całej Polsce, jest podzielony na etapy. W pierwszych tygodniach kluczowymi działaniami będzie kampania informacyjna w mediach oraz Internecie. Dodatkowo sukcesywnie realizowane będą też szkolenia u partnerów projektu, przeprowadzane przez nasz zespół, który pomoże sprawnie wdrożyć projekt w danej organizacji czy instytucji – mówi Monika Łada, prezes Fundacji StwardnienieRozsiane.Info. I dodaje, że dzięki szkoleniom, gdy u partnera projektu pojawi się osoba z niewidoczną niepełnosprawnością i potrzebująca wsparcia, przygotowani do tego pracownicy będą wiedzieli, jak reagować i co zrobić, by ich pomoc była skuteczna.

Informacje o bieżącym etapie wdrażania projektu u poszczególnych partnerów będą zamieszczane na stronie www.niewidzialni.org.pl. Formuła „(Nie)widzialnych” jest elastyczna, można ją implementować na różne sposoby w każdej firmie czy instytucji.

Oprócz podejmowanych przez fundację działań informacyjnych nt. niewidocznych niepełnosprawności, szkoleń czy webinarów, dostępne będą również specjalne emblematy, czyli „symbole” projektu. Stworzone zostały dla osób chcących zasygnalizować, że w danym momencie potrzebują wsparcia np. przepuszczenia w kolejce. Będzie je można otrzymać w placówkach, które zdecydowały się zostać partnerami projektu, jak również będzie można pobrać je z sieci. Od drugiej połowy marca będą dostępne w formie elektronicznej na stronie www kampanii i w przyszłości również na platformie SeniorApp (partner kampanii), poprzez którą organizacje zainteresowane szkoleniami „(Nie)widzialnych” będą mogły wybrać dogodny dla nich termin konsultacji. Udział w projekcie oraz korzystanie z emblematów jest bezpłatne i dobrowolne.

Do projektu przystąpiły urzędy, instytucje kulturalne, firmy – od dużych korporacji do mniejszych przedsiębiorstw, centra handlowe, a także placówki edukacyjne z całej Polski. Wśród nich są m.in. Pałac Kultury i Nauki w Warszawie, Grupa Capital Park (Fabryka Norblina, kompleks Royal Wilanów), platforma SeniorApp, Grupa Progres, Muzeum Wsi Lubelskiej, Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia Gdańsk, Muzeum Okręgowe w Rzeszowie, Gdańska Galeria Miejska, Centrum Nauki Experyment Gdynia, Nadbałtyckie Centrum Kultury Gdańsk, CKK Jordanki Toruń, Gdyńskie Centrum Filmowe, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Gdańsku i wszystkie filie miejskich bibliotek w Gdańsku, Narodowe Muzeum Morskie Gdańsk, Teatr Muzyczny w Lublinie, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, Galeria Millenium Hall Rzeszów, Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, Muzeum Historii Katowic, Gdański Ośrodek Sportu i Rekreacji, Teatr Kana Szczecin, Galeria Jurowiecka Białystok, MOSiR Lublin, Teatr Zagłębia Sosnowiec, Miejska Biblioteka Publiczna w Sopocie, Muzeum Dobranocek Rzeszów i Muzeum Emigracji Gdynia. Lista partnerów nie jest zamknięta. W każdej chwili można zgłosić się do Fundacji i dołączyć do kampanii.